Vaak krijg ik de vraag of EMDR wel veilig is. Kan het ook fout gaan? Kan het gevaarlijk zijn? En hoe kun je schade door EMDR voorkomen? Hieronder lees je welke risico’s er vastzitten aan EMDR en hoe deze te vermijden zijn.
Negatieve gevolgen van EMDR voorkomen
Zoals iedere behandeling kan ook een EMDR-behandeling nadelen hebben. En zoals bij iedere behandeling is het ook bij EMDR belangrijk om deze mogelijke negatieve gevolgen te voorkomen. EMDR is een behandeling voor het verwerken van ingrijpende gebeurtenissen. Het is de taak van de EMDR-behandelaar om te zorgen dat jouw EMDR-behandeling passend is en veilig verloopt. Het helpt als jij je therapeut vertelt waar je bang voor bent: wat denk je dat er kan gebeuren tijdens of na de behandeling? Zo bereiden jullie je samen voor op de EMDR.
Worden mijn klachten erger bij EMDR?
Door EMDR kunnen je klachten tijdelijk erger worden. Het klinkt misschien vreemd, maar dit is in eerste instantie ook de bedoeling van EMDR. In de spreekkamer tijdens de sessie kunnen mensen erg emotioneel worden. Dit is normaal. Het hoort bij de verwerking van de ingrijpende gebeurtenis waarvoor je je hebt aangemeld. Wie iets ingrijpends meemaakt, heeft vaak de neiging om er zo min mogelijk aan terug te denken. Bij EMDR wordt je juist gevraagd om wél aan de gebeurtenis te denken. De bedoeling is in feite te stoppen met het vermijden van de herinnering. Dat is de kern van EMDR. Begrijpelijk dat dit in het begin vaak pittig is. Door te focussen op de nare herinnering komen allerlei emoties los. Het is een teken dat de verwerking op gang komt. Jouw therapeut begeleidt je bij dit proces. Aan het eind van de EMDR-sessie ben je weer rustig en heb je geen last meer van overweldigende emoties.
Wat kan er fout gaan bij EMDR?
Een enkele keer blijven klachten aanwezig, ook na de EMDR. Dit zien we bijvoorbeeld wel eens met nachtmerries of flashbacks. Dit is heel vervelend voor degenen die zich juist met deze klachten hebben aangemeld. Vaak helpt dan het snel doorplannen van volgende EMDR-sessies, zodat er weinig tijd tussen de sessies zit, tot de nachtmerries en flashbacks afnemen. Aanvullend kan je tussen de sessies in activiteiten inplannen zoals sporten, bewegen of afleiding. Iets anders wat wel wordt gezien, is dat angsten sterker worden of dat somberheid toeneemt bij EMDR. Dit is heel naar om mee te maken en bovendien therapeutisch ongewenst. Het komt gelukkig zeer zelden voor, maar voor degene die het meemaakt is het ellendig. Dit betekent soms dat je moet overstappen op andere therapieën of dat je medicijnen moet gaan gebruiken of je dosering moet verhogen. Om een eventuele toename van klachten te voorkomen, zal jouw EMDR-therapeut nog vóór de start van de therapie nagaan welke risico’s er voor jou persoonlijk zijn. Soms kan dat betekenen dat EMDR nu niet de best passende optie voor je is.
Hoe kun je risico’s van EMDR vermijden?
Het is de taak van jouw EMDR-behandelaar om te zorgen dat jouw behandeling passend is en veilig verloopt. Daar zijn verschillende manieren voor. Ten eerste kan je behandelaar je voor de start van de EMDR helpen leren om emoties beter te verdragen. Belangrijk daarbij is dat je emoties vlot leert herkennen als ze zich aandienen. Ook het leren tolereren en doorstaan van emoties is helpend. En daarnaast het grip krijgen op emoties door ze bijvoorbeeld te uiten of jezelf af te leiden of gerust te stellen. In psychologentermen heb je het dan over emotieregulatie.
Jouw EMDR-behandelaar kan ook zorgen voor een veilige EMDR-behandeling door vooraf jouw positieve kwaliteiten helpen versterken. Daarbij kun je denken aan eigenschappen zoals hoop, vertrouwen, kracht, geduld of optimisme. Hiervoor kan je therapeut verschillende technieken inzetten, zoals cognitieve therapie: dit is therapie gericht op het veranderen van je gedachten naar meer helpende gedachten. Maar ook een andere vorm van EMDR dan de klassieke EMDR is daarvoor geschikt. Dit is het RDI-protocol. Daarover zal ik later meer schrijven.
Wat moet je doen als EMDR fout gaat?
Mocht je na de EMDR toch merken dat je klachten erger worden, meld het dan direct bij je behandelaar. Samen met hem of haar kun je afspraken maken over hoe je ermee om kunt gaan. Dan kun je denken aan het inschakelen van anderen in je omgeving die je steunen, het zoeken van afleiding en extra goed voor jezelf zorgen. Ook kan het helpen om wat minder op je bordje te nemen, bijvoorbeeld door voorlopig minder uren te werken of privé taken of verantwoordelijkheden af te stoten. Helpt dit onvoldoende, dan kan je behandelaar andere technieken inzetten zodat jij je beter voelt. Het gaat dan om technieken die specifiek gericht zijn op klachten zoals somberheid, angst, prikkelbaarheid. Eventueel kan medicatie worden ingezet. Overigens rapporteren mensen na afloop van de EMDR vaak vermoeidheidsklachten. Deze zijn normaal en ongevaarlijk en ze houden hooguit enkele dagen aan.
Wat als EMDR niet helpt?
Mocht om welke reden dan ook EMDR voor jou niet helpend of niet passend zijn, weet dan dat er alternatieven zijn. EMDR is een behandeling gericht op het verwerken van ingrijpende gebeurtenissen. Maar er zijn gelukkig allerlei andere behandelingen die hetzelfde doel hebben. Is EMDR voor jou te intensief, dan is imaginaire exposure misschien een optie. Daarbij neem je stap voor stap samen met je behandelaar door wat jou precies overkomen is. Je kunt op de rem trappen wanneer je wilt, en je behandelaar kan rekening houden met jouw valkuilen en voorkeuren. Een andere mogelijkheid is schrijftherapie. Hierbij krijg je van je behandelaar schrijfopdrachten die te maken hebben met de dingen die je hebt meegemaakt. Je kunt dit doen op een moment dat jou het beste uitkomt en in een tempo dat bij je past. Andere opties zijn interpersoonlijke therapie, beknopte eclectische therapie en imaginaire rescripting. Hieraan zal ik in de komende blogs aandacht besteden.
Wil je weten hoe EMDR jou kan helpen? Of hoe je eventuele risico’s kunt voorkomen? Neem contact op voor een gratis belafspraak.
